حسیـن مقصـودی | سایت شخصـی

گردشگری سیاه (Dark Tourism) فعالیتی است که حاصل علاقه گردشگران به جنبه های ناگوار انسانی است. مکان هایی که در این شکل از گردشگری مورد بررسی قرار گرفته شده است عبارتند از: گورستان ها، میادین جنگ، سایت های مرگ مشاهیر، مکان وقوع بلایا، زندان ها، اتاق های شکنجه، سایت ها و یادمان نسل کشی ها. نمونه های مشهوری از این گونه مکان ها عبارتند از گورستا پرلاشز (Pere Lachaise) در پاریس که آرامگاه اسکار وایلد و جیم موریسون است؛ گراوند زیرُ (Ground Zero) محل سابق مرکز تجارت جهانی در نیویورک؛ محل ترور کندی در دالاس و اردوگاه مرگ در آشویتز (Auschwitz) لهستان که هر یک شمار متفاوتی از گردشگران را به خود جلب می کند.

غرق شدن کشتی تایتانیک در سال 1912 میلادی شاید نقطه شروع این جریان است. گردشگری سیاه محصول فرهنگ پست مدرن با شبکه های جهانی ارتباطات، نگرانی در مورد مدرنیته و تاکید آن بر کالایی شدن است. در این گونه از گردشگری فناوری های ارتباط جهانی نقش مهمی در آفرینش علاقه اولیه ایفا می کنند. علی رغم دیدگاه های متفاوت درباره گردشگری سیاه، صاحب نظران و محققان همگی بر این مهم اعتقاد دارند که این شکل از گردشگری، خواه باستانی یا پست مدرن، به علت کالایی سازی و کم اهمیت دادن مرگ و فاجعه و تبدیل کردن رنج و محنت دیگران به یک تجربه فراغتی و تفریحی، قابل نقد است.

سایت های گردشگری مرتبط با مرگ، همگی به بک اندازه سیاه نیستند بلکه درجه های مختلفی از هولناکی و توحش را به نمایش می گذارند. هر چند این طیف سیاهی نه تنها به سایت ها بلکه به انگیزه های گردشگران مربوط می شود.

***

علاقه به مرگ از دغدغه های مهم بشر است و در جامعه منزه شده ای که مرگ در آن خصوصی گردیده، فرصتی که سایت های گردشگری در اختیار ما می گذارند تا در رابطه با هدف زندگی و واقعیت آن به تامل بپردازیم، بسیار مفید است. درست یا غلط بودن وقوع این تامل در یک محیط تجاری- تفریحی از مباحث کلیدی در گردشگری سیاه است.

بهتر است بدانید: شکوه ادیان؛ مسجد ایاصوفیه استانبول